Bonewits' Geavanceerde Raamwerk ter Evaluatie van Sektegevaar
(Versie 2.6)

Alle rechten voorbehouden, © 1979, 2001, 2004 c.e., Isaac Bonewits

Nederlandse vertaling: A.E.Veltstra, 2008

Adverteer
op
Neopagan.Net!


Inleiding

Gebeurtenissen in de afgelopen decennia hebben duidelijk aangetoond hoe gevaarlijk sommige religieuze alsook seculiere organisaties (door tegenstanders ook wel "cults" genoemd) kunnen zijn voor hun eigen leden, maar ook voor anderen in hun invloedssfeer. Leiders en leden van menige organisatie zijn beschuldigd van "brainwashen", lichamelijk geweld, kindermisbruik, verkrachting, moord, massazelfmoord, militaire oefening en illegale wapenhandel, bemoeienis met lokale overheden, internationaal terrorisme en andere misdaden, en te vaak waren die beschuldigingen gerechtvaardigd. Dit kon geschiedsschrijvers en andere experts van wat doorgaans "nieuwe" religies worden genoemd (ongeacht hoe oud die mogen zijn in hun oorspronkelijke culturen) zelden verbazen. Minderheden, in het bijzonder religieuze, worden namelijk regelmatig van misdaden beschuldigd door de meerderheid. (Voorbeeld weggelaten.)

Desalniettemin, ondanks alle historische en filosofische waarschuwingen, hebben doorsnee mensen, geconfronteerd met vrienden en geliefden die zich aansluiten bij onalledaagse groepen, of die wellicht overwegen zichzelf aan te sluiten, een relatief eenvoudige manier nodig om vast te stellen hoe gevaarlijk of ongevaarlijk een willekeurige groep waarschijnlijk zal zijn, zonder zich bloot te stellen aan diens invloed, en zonder te veroordelen op basis van theologische of ideologische gronden alleen (wat de normale methode is, zoals gehanteerd door "anti-cult"-organisaties).

In 1979 heb ik een evaluatiemiddel opgezet dat ik nu "Bonewits' Geavanceerde Raamwerk ter Evaluatie van Sektegevaar" noem (oftewel "ABCDEF" in het Engels, omdat een dergelijke evaluatie zo simpel moet zijn als het alfabet). Een kopie hiervan werd datzelfde jaar opgenomen in de herziene versie van mijn boek "Real Magic". Ik weet dat het niet perfect is, maar meen dat het de gevaarlijke organisaties doeltreffend kan scheiden van de misschien rare, maar ongevaarlijke. Terugkoppeling van de gebruikers wordt altijd op prijs gesteld. Indirecte terugkoppeling, in de vorm van het aantal plaatsen binnen en buiten het internet waar dit ABCDEF is opgedoken, bleek doorgaans prettig. Zo werd het bijvoorbeeld verkozen om te verschijnen op de website van het Institute for Social Inventions, die het parafraseerden voor hun overzichtvan "Best Ideas - A compendium of social innovations".

Het doel van dit evaluatiemiddel is om een hulp te zijn voor zowel amateur- als professionele observators, alsook huidige en potentiële leden van verscheidene organisaties (inclusief religieuze, occulte, psychologische en politieke), bij het vaststellen van het risico van de ene organisatie vergeleken met andere, op gevaar voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid van haar leden en andere mensen in haar invloedssfeer. Over "spirituele gevaren", als die er al zijn, kan niet worden gesproken, omdat het pad naar verlichting van de ene persoon door een bewandelaar van een ander pad al snel wordt beschouwd als kortzichtig of zelfs verdoemd.

De vuistregel is, dat een hogere numerieke score (verder naar rechts op de schaal) voor een organisatie wijst op een groter risico voor gevaar. Het moge duidelijk wezen dat veel van de schalen in het framewerk subjectief zijn, maar toch maakt het het mogelijk een praktisch oordeel te vellen over vragen van het soort "is deze groep gevaarlijker dan die?", vooropgesteld dat alle numerieke toekenningen zijn gebaseerd op accurate en onbevooroordeelde observering van werkelijk gedrag door de organisaties en hun leiderschap (waarbij dat werkelijke gedrag af kan wijken van officiële berichtgeving). Dat betekent dat misschien nog wel meer aandacht moet worden besteed aan hetgeen gedaan wordt door leiders op niveaus lager dan de top, dan aan de top zelf; afschuiven van verantwoordelijkheid is historisch gezien tenslotte geen nieuwe ontwikkeling.

Dit hulpmiddel kan worden ingezet door ouders, verslaggevers, politieagenten, sociaal wetenschappers, en anderen die geïnteresseerd zijn in het evalueren van de werkelijke gevaren van een organisatie of beweging. Verschillende observanten zullen verschillende maten van precisie bereiken, afhankelijk van de mate van uitwerking van hun numerieke toekenning aan elke schaal. Desondanks zouden hun vergelijkingen tussen verschillende groeperingen redelijk valide moeten zijn, wanneer zij voor alle bestudeerde groeperingen dezelfde inschaal- en weegmethode hanteren. Mensen echter die niet in staat zijn concurrerende religies op hun waarde te schatten, zullen het ABCDEF irritant onbruikbaar vinden voor het promoten van hun eigen theologie. Erger nog: deze leden van het Religious Reich en bevriende theocraten zullen herkennen dat hun eigen organisaties (en een groot aantal doorsnee kerken) veel "cult-achtiger" trekjes vertonen dan veel van de minderheidsreligies die zij zo bitter bevechten.

Het moet gezegd worden dat het ABCDEF is gebaseerd op moderne psychologische theorieën over geestelijke gezondheid en persoonlijke groei, en op mijn jarenlange medeobservatie van en geschiedkundig onderzoek naar minderheidsreligies. Zij die geloven dat relativisme en anarchie net zoveel risico vertegenwoordigen voor de geestelijke gezondheid als absolutisme en authoritarisme, zullen wellicht besluiten dat organisaties met zowel extreem hoge scores als extreem lage scores gevaarlijk zijn. Voor wat betreft het risico voor lichamelijk welzijn echter, wijzen zowel de geschiedenis als recente gebeurtenissen duidelijk aan waar de grootste gevaren schuilen, met name omdat de lager scorende organisaties normaliter zo'n lage graad kennen van overleving en groei, dat zij zelden de macht ontwikkelen om grootschalige misdaden te plegen, zelfs al hadden zij daartoe de filosofische of politieke intentie.

 

Het Geavanceerde Bonewits' Cultgevarenevaluatieframe
(versie 2.6)

Nederlandse vertaling: A.E.Veltstra, 2008

 

Factoren:  
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
 
Laag Hoog
1 Interne controle: mate van interne politieke en sociale macht uitgeoefend door de leider(s) over leden; ontbreken van duidelijk omschreven organisatorische rechten voor leden. 1
_________________________
2 Externe controle: mate van gewenste of verkregen externe politieke en sociale invloed; nadruk op het politieke en sociale gedrag dat leden vertonen buiten de groep om. 2
_________________________
3 Wijsheid / Kennis geclaimd door de leider(s): mate van foutloosheid gesteld of aangenomen over besluitvorming of interpretatie van doctrines en heilige geschriften; aantal en mate van ongegronde en / of onbewijsbare geclaimde getuigschriften. 3
_________________________
4 Wijsheid / Kennis toegewezen aan de leider(s) door leden; mate van vertrouwen in besluitvorming of interpretatie van doctrines en heilige geschriften door de leider(s); mate van vijandigheid door leden ten opzichte van critici van binnen en buiten de groep, en ten opzichte van pogingen tot verificatie. 4
_________________________
5 Dogma: inflexibiliteit van de realiteitszin die aangeleerd wordt, mate van inflexibiliteit van de doctrine oftewel fundamentalisme; vijandigheid ten opzichte van relativisme en situatiegebonden ethiek. 5
_________________________
6 Werving: nadruk gelegd op het aantrekken van nieuwe leden; mate van proselitering; eis voor alle leden om nieuwe leden aan te leveren. 6
_________________________
7 Facades: aantal organisaties verbonden aan de hoofdorganisatie, gebruik makend van andere namen, in het bijzonder wanneer de verbinding verborgen wordt gehouden. 7
_________________________
8 Rijkdom: hoeveelheid liquide middelen gewenst of verkregen door de organisatie; nadruk op donaties van leden; mate van verschil tussen economische levensstijl tussen de leider(s) en de leden. 8
_________________________
9 Sexuele beïnvloeding over leden door de leider(s) van niet-tantrische organisaties; mate van macht uitgeoefend over de sexualiteit van leden in termen van sexuele geaardheid, gedrag, en / of partnerkeuze. 9
_________________________
10 Sexuele voortrekking: mate van bevooroordeling afhankelijk van sexuele activiteit met de leider(s) van niet-tantrische organisaties. 10
_________________________
11 Censuur: mate van machtsuitoefening over de toegang van leden tot meningen van buiten ten aanzien van de organisatie, haar doctrines en haar leider(s). 11
_________________________
12 Afscherming: mate waarin leden worden weerhouden van communicatie met nietleden, inclusief familie, vrienden, en geliefden. 12
_________________________
13 Wegloopbeheersing: intensiteit van maatregelen om te voorkomen dat leden weglopen, of om ervoor te zorgen dat weglopers terugkeren. 13
_________________________
14 Geweld: mate van goedkeuring over geweld gebruikt door of voor de groep, haar doctrines en haar leider(s). 14
_________________________
15 Paranoia: mate van angst voor echte of fictieve vijanden; overdrijving van de macht van tegenstanders; aanwezigheid van complottheorieën. 15
_________________________
16 Grimmigheid: mate van afkeuring over grappen gemaakt over de organisatie, haar doctrines en haar leider(s). 16
_________________________
17 Overgave van zelfbeschikking: mate van gebrek aan persoonlijke verantwoordelijkheid van leden; mate van individuele machteloosheid binnen de groep, veroorzaakt door de organisatie, haar doctrines en haar leider(s). 17
_________________________
18 Tegenstrijdigheid: mate van goedkeuring van acties die de organisatie officieel afkeurt als immoreel of onethisch, wanneer diezelfde acties worden uitgevoerd door of voor de eigen organisatie, haar doctrines en haar leider(s); bereidheid om de door de organisatie verklaarde principes op politiek, psychologisch, sociaal, economisch, militair, of ander vlak te verbreken. 18
_________________________
 

Vertalingen

Een Engelse vertaling van versie 2.6 is beschikbaar als : Advanced Bonewits' Cult Danger Evaluation Frame.

Een Duitse vertaling van versie 2 van het ABCDEF is beschikbaar als: Isaac Bonewits' Sektengefahr Checkliste.

Een Franse vertaling van versie 2.6 is beschikbaar als: Grille avancée de Bonewits pour l'évaluation du danger potentiel d'une secte.

Een Italiaanse vertaling van versie 2.6 is beschikbaar als: Documento Avanzato di Isaac Bonewits per la Valutazione del Pericolo del Culto.

Een Poolse vertaling van versie 2.6 is beschikbaar als: Zaawansowany Kwestionariusz Bonewitsa Oceniajacy Niebezpieczenstwo Sekty.

Een Portugese vertaling van versie 2.6 is beschikbaar als: A Ferramenta Avançada de Bonewits para Avaliação de Seitas.

Andere vertalingen worden gepubliceerd zodra zij beschikbaar komen.

 
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
 
Laag Hoog


Alle rechten voorbehouden, 1979, 2001, 2004: Isaac Bonewits. Deze tekst mag vrijelijk worden verspreid over het internet, op voorwaarde dat het niet wordt gewijzigd, dat het versienummer behouden blijft, en dat alles in deze verklaring ook wordt opgenomen. Als u op een of meer van Isaac Bonewits' mailinglists wilt worden opgenomen, kunt u hier terecht voor abonnementsinformatie.

NB: dit is een van Isaac Bonewits' meest gewilde essays, dus als je een kopie wilt publiceren is dat prima, maar controleer a.u.b. regelmatig op verbeteringen. Als iemand dit of een van de andere essays wil vertalen, zal hij de vertaling met vreugde op zijn website plaatsen.

 

Is de toegang tot dit materiaal u enkele euro's, dollars, ponden of yens waard? Gebruik dan de donatieknop om uw donatie veilig over te maken aan Isaac en Phaedra Bonewits, zodat zij deze website kunnen blijven veroorloven en kunnen laten groeien! Of u kunt uw lokale occulte / nieuwetijdswinkel adviseren een van hen uit te nodigen voor zijn of haar kleurrijke presentaties, of u kunt hun Ongegeneerde Bedelpagina bezoeken, of u kunt gewoon geld opsturen aan Postbus 1010, Nyack, NY, USA 10960-8010.

Sign up for PayPal and start accepting credit card payments instantly.

Isaac & Phae zeggen:

 

Wij gebruiken Paypal en bevelen het aan!

Back to the T.O.C. of
Isaac Bonewits' Homepage

Pagan T-shirts ~ Muismatjes ~ Koffiemokken ~ Wandklokken
Bekijk ook eens de graphische ontwerpen die Isaac in zijn CafePress winkel heeft opgenomen!

(P. E.) Isaac Bonewits, Adr.Em./ADF
E-mail: ibonewits@neopagan.net
Postadres: PO Box 1010, Nyack, NY, USA 10960-8010
Alle rechten voorbehouden, © 1979, 2001 c.e., Isaac Bonewits
Laatste update: 6 april 2008 C.E. (Nederlandse vertaling)
De URL van deze pagina is http://www.neopagan.net/ABCDEF_Dutch.html
De URL van mijn homepage is http://www.neopagan.net

. .  . . !